مرکز مشاوره ، برنامه ریزی و ثبت نام تحصیلی فرزانگان رشد دانش

تعریف و عوامل ایجاد موفقیت

موفقیت معانی زیادی دارد بنابراین ممکن است افراد مختلف با توجه به نظر ودیدگاه خاص خود موفقیت را تعریف نمایند و با توجه به آن تعریف خود را فردی موفق یا ناموفق بدانند.تعریف یک فرد از موفقیت می تواند که باعث شود فرد به راحتی موفقیت را تجربه کند و ازرسیدن به موفقیت احساس لذت کند یا اینکه در رسیدن به موفقیت مورد نظر خود، دچار زحمت و گرفتاری شود.

تعاریف:

1- موفقیت یعنی رسیدن به هدفی که در ذهن فرد بوده است. پس چون افراد مختلف اهداف متفاوتی در ذهن خود دارند و برای رسیدن به آن اهداف تلاش می کنند، تلقی آنها از موفقت خود هم متفاوت خواهد بود. افراد مختلف به تناسب اعتماد به نفس خود و تجربه موفقیت های قبلی اهداف مختلفی را در ذهن خود مجسم کرده وبرای رسیدن به آن تلاش می کنند.بعضی اهداف آسان و بعضی اهداف سخت را انتخاب می کنند و بعضی هم اهدافی را در نظر می گیرند که ازنظر آسانی و دشواری در حدمتوسط است.

یکی ازنشانه های سلامت روان هدفمند بودن او می باشد.در ارتباط با تعیین هدف توصیه می شود که :

الف- شخص یک هدف بزرگ وبلند مدت را به اهداف کوچکتر وقابل دسترس تر تبدیل نماید.با این کار احتمال اینکه فرد با یک مقدار کمی تلاش موفقیت را تجربه کندوخود را فرد موفقی بداند و اعتماد به نفس خود را در حد بالایی نگه دارد،بیشتر است.

ب- شخص برای هر فعالیت یا برنامه ای بیش ازیک هدف را در ذهن خود داشته باشد و برای رسیدن به آنها تلاش کند.با این کار اگر فرد به یکی ازاهداف خود نرسد به اهداف دیگر خود خواهد رسید. بنابراین می بینیم که با این کار فرد در بیشتر مواقع احساس موفقیت می کند و از نتیجه ی تلاش خود راضی است و در زندگی چنین افرادی دلسردی ، نا امیدی ودرماندگی جایی ندارد. یکی ازدلایل شاد زیستن بعضی افراد در مقایسه با دیگران که در شرایط مشابه احساس غمگینی و ناامیدی می کنند همین موضوع باشد.

2- تعریف بعضی افراد از موفقیت رسیدن به پله ای بالا تر می باشد .این افراد وقتی وضعیت فعلی خود را با وضعیت قبلی خودشان مقایسه می کنند و می بینند به طور محسوسی به سمت هدف جلو آمده اند احساس موفقیت می کنند.در این تعریف همانند تعریف قبلی رسیدن به موفقیت مستلزم داشتن هدف می باشد.یک فرد هدفمند که برای رسیدن به موفقیت تلاش می کند، غالبا" پیوستار زیر را در ذهن خود مجسم می کند:

وضعیت موجود>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>وضعیت هدف

درپیوستار بالا ابتدا فرد وضعیت فعلی یا موجود خود را مورد بررسی قرار داده و نقطه ای را که در آن قرار دارد تعیین می کند. در گام بعدی این فرد هدف خود را در ذهن خود مجسم می کند یعنی مشخص می کند که قصد دارد به چه نقطه ای برسد.پس ازاینکه وضعیت هدف برای شخص مشخص گردید ، او برای رسیدن به آن هدف تلاش می کند. حالا هر قدمی که به سوی هدف برمی داردو از نقطه ی شروع فاصله می گیرد برای او موفقیت محسوب می شود و از نتیجه ی تلاش خود احساس رضایت می کند.

در هردو تعریف بالا متوجه می شویم که تعیین هدف برای رسیدن یا درک موفقیت ضروری می باشد.نکته اساسی در تعاریف موفقیت این است که فاصله ی وضعیت فعلی خود فرد با وضعیت قبلی خودش  نشان دهنده ی میزان موفقیت او می باشد نه فاصله ای که شخص با افراد دیگر دارد .بنابراین مقایسه ی افراد به هیچ عنوان جایز نیست چرا که به جای کمک به او باعث سردرگمی او می شود.

عوامل رسیدن به موفقیت

حال که معنای موفقیت روشن شد یعنی اینکه از وضعیت موجود فاصله بگیریم و به هدف خود نزدیک شویم می خواهیم عواملی را که باعث می شوند یک فرد به هدف خودنزدیک شود را مورد بررسی و توجه قرار دهیم.

افراد مختلف موفقیت خود را به عوامل مختلفی نسبت می دهند و اینکه فرد موفقیت خود را به چه عاملی نسبت بدهد در موفقیت یا شکست های بعدی او موثر است . بنابراین با دقت در این موضوع ونسبت دادن موفقیت و شکست خود به عوامل موثر و تعیین کننده ، موفقیت خودمان را تضمین نمائیم.

1-توانایی:یکی از عواملی که باعث رسیدن افراد به موفقیت می شود میزان توانایی آنها می باشد یعنی برای کسب موفقیت در هر زمینه ای حداقلی از توانایی یا استعداد لازم است . بنابراین فرد باید به توانایی های خود باور داشته باشد تا انتظار موفقیت برای خودش داشته باشد اگر چنین باشد فرد ازاعتماد به نفس لازم برخوردار است.آنچه در این ارتباط باعث ایجاد مشکل می شود این است که فرد موفقیت خود را فقط به عامل توانایی یا استعداد نسبت دهد یا اینکه در صورت عدم موفقیت آن را فقط به نداشتن توانایی نسبت دهد . اگر چنین شد او نا امید ودرمانده شده و از خود انتظار موفقیت در موقعیت های آینده را نخواهد داشت.

2-تلاش: عامل دیگری که باعث موفقیت در افراد می شود ، تلاش آنها می باشد . افراد مختلف به نسبت میزان تلاش خود در جایگاه های متفاوتی از نظر موفقیت قرار خواهند گرفت. اگر بخواهیم دو عامل توانایی و تلاش را از نظر نقش و اهمیتی که در ایجاد موفقیت دارند با هم مقایسه کنیم باید بگوییم که تلاش به یقین نقش موثرتری در موفقیت خواهد داشت چرا که اگر فردی از نظر توانایی در درجه ی عالی هم که باشد و از خود تلاشی نشان ندهد از وضعیت موجود خود به سمت موفقیت جابجا نخواهد شد.

با توجه به شناختی که از عوامل موثر در موفقیت پیدا کردیم، متوجه می شویم که افراد بهتر است موفقیت خود را به تلاش خود و عدم موفقیت خود را هم به نداشتن تلاش نسبت دهند . در اینصورت فرد می تواند روی موقعیت های آینده کنترل داشته باشد واحتمال موفقیت خود را زیاد کند.علت این امر این است که وقتی فرد موفقیت خود را به عامل تلاش نسبت می دهد ، در فرصت های بعدی هم به تلاش خود ادامه می دهد و موفقیت به دست می آورد و اگر در حال حاضر شکست خورده است و علت شکست خود را تلاش ناکافی خود بداند در فرصت های بعدی در صدد جبران برمی آید و به اندازه ی لازم تلاش می کند تا به موفقیت برسد.

به والدین بزرگوار هم توصیه می شود که موفقیت فرزندان عزیز خود را به تلاش و زحمت خود آنها نسبت دهند تا عامل توانایی یا سایر عوامل، به این خاطر که تلاش خود فرد سرمایه ای است که کنترل آن در دست خود فرد می باشد و می تواند مقدار آن را کم و زیاد کند اما سایر عوامل قابل دستکاری و دخل و تصرف نیستند.وقتی که فرد موفقیت خود را به عامل توانایی نسبت دهد در موقعیت های آتی هم بدون اینکه از خود تلاش بیشتری نشان دهد انتظار موفقیت داردواحتمال این که موفقیت لازم را کسب نکند زیاد است و وقتی که شکست خود را به نداشتن توانایی نسبت می دهد ، برای جبران شکست خود کاری از دستش ساخته نیست و ضمن اینکه اعتماد به نفس خود را از دست می دهد به تدریج خودپنداره ی منفی در او شکل گرفته و نهایتا" احساس ناامیدی و درماندگی خواهد کرد.